Co jest nie tak?
Światowy Dzień Wody 2023 ma na celu przyspieszenie zmian w celu rozwiązania kryzysu wodnego i sanitarnego.
Dysfunkcje w całym cyklu wodnym podważają zasadność postępu we wszystkich głównych kwestiach globalnych, od zdrowia po głód, równouprawnienie płci po zatrudnienie, edukację po przemysł, zagrożenia po pokój.
W 2015 roku świat zobowiązał się do realizacji Celu Zrównoważonego Rozwoju (SDG) Nr 6 w ramach Agendy 2030 – obietnicy, że do 2030 roku wszyscy będą bezpiecznie zarządzać wodą i urządzeniami sanitarnymi.
W tej chwili jesteśmy poważnie poza obraną drogą zmian. Miliardy ludzi i niezliczone szkoły, firmy, ośrodki opieki zdrowotnej, farmy i fabryki nie mogą spełniać swoich funkcji, ponieważ ich prawa człowieka do wody i urządzeń sanitarnych nie zostały jeszcze spełnione.
Być może nawet nie zdajesz sobie sprawy z tego, na jak wiele aspektów naszego życia woda i odprowadzanie ścieków mają wpływ. Dlatego polecamy dowiedzieć się więcej tu: https://www.unwater.org/water-facts
Europie grozi katastrofalna susza
Na skutek gorętszych lat, spowodowanych globalnym ociepleniem, od 2018 r. nastąpił spadek poziomu wód gruntowych. Naukowcy ostrzegają, że Europie grozi katastrofalna susza.
W Europie Środkowej już w miesiącach letnich 2018 i 2019 r. wystąpił uderzający niedobór wody, w Skierniewicach zabrakło wody w kranach. Od tego czasu nie nastąpił znaczący wzrost poziomu wód gruntowych — ich poziom utrzymuje się na stałym, niskim poziomie.
Nowe badania ujawniły, że katastrofalna susza już niszczy naturalne siedliska, wpływa na rolnictwo i powoduje poważne niedobory energii. Skutki suszy były widoczne w Europie latem 2022 r:
- Wyschnięte koryta rzek i powolne zanikanie wód stojących (jezior w Polsce, fiordów na północy Norwegii) miały poważny wpływ zarówno na przyrodę, jak i na ludzi. Liczne gatunki wodne straciły swoje siedliska lub zostały zabite w wyniku braku wody, natomiast sucha gleba spowodowała wiele problemów w rolnictwie.
- Pojawiły się też gwałtowne, natychmiastowe powodzie. Ogromne ilości wody padającej w bardzo krótkim czasie nie nawadniają gleby, tylko po niej spływają.
- Susza spowodowała również masowe pożary lasów i traw w całej Europie.
- Zwiększył się także niedobór energii w Europie. Bez wystarczającej ilości wody chłodzącej elektrownie jądrowe, kraje takie jak Francja miały problemy z wytwarzaniem wystarczającej ilości energii elektrycznej. Ze względu na brak wody z trudem spełniały swoją funkcję także elektrownie wodne.
Co możemy z tym zrobić?
Ty i Twoja rodzina, szkoła i Wasza społeczność możecie mieć wpływ, zmieniając sposób, w jaki korzystacie, konsumujecie i zarządzacie wodą w swoim życiu.
Twoje zobowiązania zostaną dodane do zobowiązań na większą skalę ze strony rządów, firm, organizacji, instytucji i koalicji.
Razem te obietnice utworzą program działań na rzecz wody, który zostanie zainaugurowany podczas Konferencji Wodnej ONZ 2023 (22-24 marca) – pierwszego tego rodzaju wydarzenia od prawie 50 lat. Ten Światowy Dzień Wody to jedyna w pokoleniu okazja do zjednoczenia się wokół wody i przyspieszenia wspólnego postępu.
Odegraj swoją rolę, robiąc, co możesz.
Dlaczego to jest takie ważne? Oto krótki przegląd tego, co tak naprawdę oznacza kryzys wodny i sanitarny.
Czym jest światowy kryzys wodny i sanitarny?
Kiedy mówimy o globalnym kryzysie wodnym i sanitarnym, może być trudno go sobie wyobrazić. Fakty i statystyki są ważne, ale mogą być bezosobowe i nie motywować ludzi do działania.
Jak by to wyglądało, gdybyśmy odnieśli globalny kryzys do społeczności liczącej zaledwie 100 osób (czyli powiedzmy, że do wszystkich mieszkańców przeciętnego bloku)?
- 25 osób musiałoby pobierać niebezpieczną wodę ze strumienia lub stawu, często oddalonych od miejsca zamieszkania, lub stać w kolejce godzinami i płacić wysoką cenę sprzedawcy za wodę. Woda pobierana ze stawów lub strumieni regularnie sprawiałaby, że chorowaliby tak bardzo, że nie mogliby chodzić do pracy ani do szkoły. Śmierć z powodu chorób takich jak cholera i tyfus, byłaby dla tych 25 osób stałym zagrożeniem.
- 22 osoby nie miałyby innego wyboru, jak tylko skorzystać z toalety na ulicach, w krzakach lub na polach, albo skorzystać z niehigienicznych i dysfunkcyjnych toalet publicznych. Kobiety i dziewczęta ucierpiałyby najbardziej, ponieważ byłyby bardziej narażone na nadużycia i ataki oraz nie byłyby w stanie odpowiednio zadbać o swoje zdrowie menstruacyjne.
- 44 osoby mieszkałyby na obszarach narażonych na choroby, ponieważ ich ścieki i odchody wracałyby do natury bez oczyszczania. Pozostałe 56 osób, które miałyby bezpieczne toalety podłączone do systemów kanalizacyjnych, pozostałyby w dużej mierze nieświadome tego, jak ważne są te usługi sanitarne dla ochrony ich zdrowia i dobrego samopoczucia.
- 22 osoby będą pracować lub korzystać z pomocy w placówce opieki zdrowotnej, która nie będzie miała podstawowej usługi wodociągowej, co naraża je na zwiększone ryzyko chorób zakaźnych. Wielu z nich będzie leczonych z powodu chorób, którym można było zapobiec dzięki bezpiecznej wodzie i zapewnieniu odpowiednich warunków sanitarnych.
- Około połowa terenów podmokłych wokół społeczności została utracona w ostatnich dziesięcioleciach, zwiększając ryzyko powodzi.
- Pobliskie rolnictwo i przemysł przejęłyby ponad 80 procent dostępnej wody.
- Ze względu na zmianę klimatu, susze w coraz większym stopniu uderzałyby w zasoby wodne i zaopatrzenie w żywność.
- Powodzie groziłyby zniszczeniem infrastruktury wodociągowej i sanitarnej oraz zanieczyszczeniem zasobów wodnych.
- Jest mało prawdopodobne, aby społeczność ta zawarła umowę o współpracy z sąsiednimi społecznościami w celu dzielenia się wodą i ochroną zasobów wody (raczej dochodziłoby do sporów o wodę).
- Najbiedniejsi i najbardziej bezbronni członkowie społeczności, którzy zostaliby nieproporcjonalnie dotknięci kryzysem, musieliby stawić czoła największej walce o zwrócenie uwagi władz na poprawę ich usług wodno-kanalizacyjnych.
Co mogę zrobić, aby przyspieszyć zmiany?
Dziś mamy do czynienia ze światowym kryzysem wodnym i sanitarnym.
Czy stoimy i patrzymy się? Czy działamy?
Światowy Dzień Wody 2023 prosi ludzi: „Bądź zmianą, którą chcesz ujrzeć na świecie”.
Wykorzystując starożytną historię ludu Quechua w Peru, o kolibrze, który niesie krople wody, aby ugasić wielki pożar lasu, kampania zachęca nas do robienia wszystkiego, co w naszej mocy, aby pomóc rozwiązać kryzys wodny i sanitarny:
„Pewnego dnia w lesie wybuchł pożar. Wszystkie zwierzęta ratowały się życiem. Stały na skraju lasu, patrząc na płomienie z przerażeniem i smutkiem. Nad ich głowami kolibry leciały w tę i z powrotem w stronę ognia, w kółko. Większe zwierzęta zapytały jednego kolibra, co robi. „Lecę nad jezioro po wodę, żeby ugasić pożar”. Zwierzęta wyśmiały go i powiedziały: „Nie możesz ugasić tego pożaru!” Koliber odpowiedział: „Robię, co mogę”.”
Koliber pomaga rozwiązać problem, kropla po kropli. Jest zmianą, którą chce widzieć w świecie.
Ty też możesz być kolibrem. Działania, które podejmujesz, bez względu na to, jak małe, pomogą rozwiązać kryzys wodny.
Wybierz swoje działania
Sporządź listę swoich osobistych zobowiązań do rozwiązania kryzysu wodnego i sanitarnego:
Oszczędzaj wodę: bierz krótsze prysznice i nie odkręcaj kranu podczas mycia zębów, zmywania naczyń i przygotowywania posiłków. Używaj jednej wody do wielu celów, zbieraj deszczówkę.
Jedz lokalnie: kupuj lokalną, sezonową żywność i szukaj produktów wytwarzanych z mniejszą ilością wody; ogranicz spożywanie mięsa.
Przełam tabu: Porozmawiaj o krytycznym związku między toaletami, wodą i menstruacją.
Bądź ciekawy: dowiedz się, skąd pochodzi Twoja woda i jak jest ona udostępniana, a także odwiedź oczyszczalnię, aby zobaczyć, jak gospodaruje się moimi odpadami.
Spraw, aby było równo: podziel się przynoszeniem wody między kobietami i mężczyznami, dziewczętami i chłopcami.
Chroń przyrodę: zasadź drzewo lub stwórz ogród deszczowy – stosuj naturalne rozwiązania, aby zmniejszyć ryzyko powodzi i magazynować wodę.
Bezpieczne spłukiwanie: Napraw nieszczelne rury wodociągowe i ściekowe, opróżnij pełne szamba i zgłoś zrzut osadu.
Budowanie presji: Napisz do wybranych przedstawicieli lokalnej władzy o budżetach na poprawę jakości wody.
Przestań zanieczyszczać: Nie wyrzucaj resztek jedzenia, olejów, leków i chemikaliów do toalety ani do kanalizacji.
Sprzątanie: Weź udział w sprzątaniu lokalnych rzek, jezior, terenów podmokłych, lasów lub plaż.
I naucz się gospodarować wodą w czasie suszy i innych zagrożeń oraz uzdatniać wodę na swoje własne potrzeby oraz potrzeby Waszej rodziny. Dowiedz się więcej tutaj: https://gotowi.org/przygotuj-sie/w-domu/#woda
Zaangażuj się!
Każdego roku dziesiątki tysięcy ludzi angażuje się w Światowy Dzień Wody w okresie poprzedzającym 22 marca. Udostępniaj zdjęcia ze swoich aktywności, korzystając z #WorldWaterDay. Oto kilka przykładów rzeczy, które możesz zrobić:
- Zobowiąż się do pomocy w rozwiązaniu kryzysu związanego z wodą i kanalizacją na stronie unwater.org/bethechange
- Pomyśl o tym, czym jest dla ciebie woda i warunki sanitarne, i wykonaj pracę plastyczną, piosenkę lub film jako inspirację dla innych.
- Zorganizuj prelekcję w swojej szkole, na uniwersytecie, w społeczności, biurze lub organizacji, aby rozpocząć rozmowę na temat wody i warunków sanitarnych.
- Zorganizuj koncert, przedstawienie lub imprezę sportową, aby zwrócić uwagę na lokalne problemy związane z wodą i warunkami sanitarnymi.
- Jeśli jesteś nauczycielem lub uczniem, zorganizuj/zaproponuj lekcję o wodzie lub zaangażuj całą szkołę w działania związane z wodą i higieną.
- Zorganizuj społeczne sprzątanie lokalnych strumieni, rzek, jezior, lasów i plaż.
- Odwiedź jezioro, teren podmokły lub rzekę i dowiedz się więcej o najbliższym ekosystemie wodnym.
- Zorganizuj konkurs fotograficzny lub lokalną wystawę poświęconą wodzie lub urządzeniom sanitarnym.
Wysychamy
Są wśród nas tacy, którzy już to zrobili i teraz dzielą się efektami swojej pracy o wodzie i suszy w Polsce.
Projekt „Wysychamy” powstał w 2020 roku. Reportaż wpisuje się w inicjatywę United Nations Global Compact #ACTNow, do której Ringier Axel Springer Polska dołączył jako pierwszy polski wydawca, by promować i realizować 17 celów zrównoważonego rozwoju opracowanych przez ONZ. Na potrzeby tej inicjatywy powstała „zielona” redakcja, a dziennikarze – ambasadorzy poszczególnych tematów tworzą materiały poświęcone ekologii i zmianom klimatycznym.
W projekcie poświęconym suszy w Polsce połączono siły Onetu i NOIZZ, żeby dotrzeć do jak największej liczby użytkowników w różnych grupach wiekowych.
Twórcami reportażu #Wysychamy są dziennikarze Onetu – Janusz Schwertner, Dawid Serafin, Patryk Motyka, Daniel Olczykowski oraz NOIZZ.pl – Michał Bachowski, Paweł Korzeniowski; fotograf – Maciej Krüger, operator – Krzysztof Kautz, Krzysztof Karaśkiewicz, montaż i lektor – Łukasz Hermanowski.
Autorzy reportażu odwiedzili większe miasta i wsie, rozmawiali z ich mieszkańcami oraz z ekspertami od tematyki hydrologicznej. A efekt ich dociekliwej pracy możesz zobaczyć tutaj:
I żaden więcej komentarz nie jest już potrzebny.
To co, zaczniesz od DZIŚ oszczędzać wodę?
Zdjecia pochodzą z archiwum UN Photo oraz ze zbiorów własnych (to ostatnie).