Tsunami
Tsunami to fala oceaniczna, wywołana podwodnym trzęsieniem ziemi, wybuchem wulkanu, osuwiskiem ziemi lub pękaniem lodowców, rzadko w wyniku upadku meteorytu. Fale rozchodzą się pierścieniowo od miejsca jej wzbudzenia. Na pełnym morzu przejście fali tsunami, poruszającej się z wielką prędkością (do 900 km/h), może być nawet niezauważone, ponieważ długość tych fal dochodzi do kilkuset kilometrów, ale ich wysokość nie przekracza kilkudziesięciu centymetrów. Dopiero w strefie brzegowej fala ulega spiętrzeniu i może osiągnąć wysokość kilkudziesięciu metrów niszcząc nadbrzeżne miejscowości. Najczęściej występuje w basenie Oceanu Spokojnego.
Tsunami może zabijać lub ranić ludzi oraz uszkadzać lub niszczyć infrastrukturę, gdy woda dociera do brzegu i wdziera się w ląd.
Przed
- Jeśli mieszkasz w pobliżu wybrzeża lub regularnie je odwiedzasz, dowiedz się o ryzyku tsunami w okolicy. Niektóre zagrożone społeczności mają mapy ze strefami i trasami ewakuacji. Jeśli jesteś gościem, zapytaj o te plany.
- Poznaj oznaki potencjalnego tsunami, takie jak trzęsienie ziemi, głośny ryk oceanu lub jego niezwykłe zachowanie, takie jak nagły przybór lub ściana wody, albo nagły odpływ wody pokazujący dno oceanu.
- Poznaj i ćwicz plany ewakuacji społeczności oraz wytycz trasy z domu, pracy i zabawy. Wybierz schrony 30 metrów lub więcej nad poziomem morza i co najmniej półtora do dwóch kilometrów w głąb lądu.
- Utwórz rodzinny plan komunikacji w sytuacjach awaryjnych. Zaplanuj miejsce spotkania, jeśli się rozdzielicie.
- Słuchaj lokalnych komunikatów i alertów pogodowych.
- Rozważ odpowiednie ubezpieczenie mienia uwzględniające skutki trzęsień ziemi, powodzi, tornada czy tsunami.
Podczas
- Jeśli jesteś w strefie tsunami i trzęsienia ziemi, to najpierw chroń się przed trzęsieniem ziemi. Opadnij na ręce i kolana. Zakryj głowę i szyję rękami. Trzymaj się solidnych mebli, aż ziemia przestanie się trząść. Czołgaj się tylko wtedy, gdy możesz osiągnąć lepszą osłonę, ale nie przechodź przez obszar z większą ilością śmieci.
- Kiedy drżenie ustanie, jeśli pojawią się naturalne znaki lub oficjalne ostrzeżenia o tsunami, natychmiast przenieś się w bezpieczne miejsce, jak najwyżej i jak najdalej w głąb lądu. Słuchaj władz, ale nie czekaj na ostrzeżenia o tsunami i nakazy ewakuacji. Działaj sam.
- Jeśli znajdziesz się poza strefą zagrożenia tsunami i otrzymasz ostrzeżenie, pozostań tam, gdzie jesteś, chyba że urzędnicy zalecą inaczej.
- Ewakuuj się natychmiast, jeśli zostaniesz o to poproszony. Drogi ewakuacyjne są często oznaczone falą ze strzałką w kierunku wyższego terenu.
- Jeśli jesteś w wodzie, złap się czegoś pływającego, takiego jak tratwa, pień drzewa lub drzwi.
- Jeśli jesteś na łodzi, skieruj się w stronę fal i morza. Jeśli jesteś w porcie, idź w głąb lądu.
Po
- Słuchaj lokalnych ostrzeżeń i władz, aby uzyskać informacje na temat obszarów, których należy unikać; dowiedz się gdzie znajdują się miejsca schronienia.
- Unikaj brodzenia w wodzie powodziowej, która może zawierać niebezpieczne zanieczyszczenia. Woda może być głębsza, niż się wydaje.
- Uważaj na ryzyko porażenia prądem. Podziemne lub zepsute linie energetyczne mogą ładować elektrycznie wodę. Nie dotykaj urządzeń elektrycznych, zwłaszcza jeśli są mokre lub stoją w wodzie.
- Trzymaj się z dala od uszkodzonych budynków, dróg i mostów.
- Dokumentuj uszkodzenia własnego mienia za pomocą zdjęć. Przeprowadź inwentaryzację i skontaktuj się z firmą ubezpieczeniową w celu uzyskania pomocy.
- Nie korzystaj z telefonu jeśli naprawdę nie musisz. Systemy telefoniczne są często po awarii bardzo przeciążone. Wolna linia może komuś uratować życie. Korzystaj z wiadomości tekstowych lub mediów społecznościowych, aby komunikować się z rodziną i przyjaciółmi.