Czy kurs samoobrony dla kobiet daje realną możliwość obrony przed napastnikiem?
Zdecydowanie NIE. Więc czemu większość firm, podmiotów, urzędów gminnych w tym też programów o zasięgu ogólnopolskim, prowadzi takie szkolenia? Czemu szkolenia, kursy dalej się cieszą tak dużym zainteresowaniem ?
Na te pytania postaram się w prosty i przystępny sposób odpowiedzieć. Dam cenne wskazówki, które pomogą lub uzupełnią wiedzę z zakresu bezpieczeństwa osobistego. Na koniec ocenię dostępne na rynku kursy pod kątem jakościowym i przydatności technik w samoobronie.
Wiem, że znajdą się sceptycy, którzy będą mieli swoje zdanie na temat kursów, szkoleń oraz być może tego artykułu. Uszanuje ich zdanie pod warunkiem, że będą mieli doświadczenie praktyczne minimum 35 lat w sztukach walki, systemach walki, sportach walki oraz jeżeli byli w służbach mundurowych i przeszli szereg wewnętrznych resortowych szkoleń.
Statystyki Policyjne co roku wykazują spadek przestępczością zarówno tą zorganizowaną jak i wybrykami chuligańskimi, czynami karalnymi związanymi z przestępczością (napadem w na podłożu seksualnym, rasistowskim, chęci pozyskania mienia lub zwykłym aktem chuligańskim). Niestety są to tylko liczby, które czasami nie są adekwatne do rzeczywistości. Cześć z nas nie zgłasza nieprzyjemnych incydentów do organów ścigania bo wie, że w większości sprawcy pozostaną nieuchwytni. Albo dlatego, że nie chce spędzić kilku godzin w komisariacie Policji podczas zgłaszania incydentu.
Statystyki, jak wspomniałem wcześniej, to liczby. Nie pozwól zatem, żebyś stała się kolejną liczbą.
Prawie 90 % społeczeństwa twierdzi, wręcz jest przekonana, że nigdy nie dojedzie do takiej sytuacji w której zmuszona będzie się bronić. Jest to kolejny stereotyp, który trzeba obalić. Dzisiejsze czasy są bezpieczniejsze niż lata 80-90, ale jednak świat przestępczy również ma progres. Zmienia taktykę, używa manipulacji, podstępu, środków odurzających itp. Brutalność i agresja nadal jest taka sama. Czasami znajdujemy się jak to się potocznie mówi w nie odpowiednim czasie i miejscu.
Kobiety są niestety bardzo łatwym celem dla agresora i stają się w jednej chwili ofiarą gwałtu, kradzieży, pobicia lub innej formy naruszającej fizyczną strefę komfortu oraz bezpieczny dystans. Nie bez powodu utarło się, że kobiety to „słaba płeć”. Kobieta ma być miła, grzeczna i uległa. Tak wychowuje ją społeczeństwo i w taki właśnie sposób przygotowuje ją do roli idealnej ofiary.
Jak nie stać się ofiarą?
Niezależnie od Twojego wieku nikt nie ma prawa nawiązać z Tobą jakiegokolwiek kontaktu fizycznego bez Twojej zgody. Niestety w rzeczywistości zdarza się, że dochodzi do naruszenia naszych granic. Co wtedy robimy? Jak powinniśmy zareagować? Czasami jest to tylko zwykły żart, pomyłka. Czasami jest to jednak pierwszy etap zmierzający do bezpośredniego ataku.
Akcja – reakcja
Jak reagować? Natychmiastowe działania typu akcja-reakcja i przerwanie kontaktu. Gdy ktoś przekroczył Twoją bezpieczną granicę i np. łapie Cię za rękę, ramię itp., musisz natychmiast zareagować. Daj mu sygnał, że nie życzysz sobie kontaktu fizycznego odtrącając rękę lub dynamicznie odsuń się od napastnika. Jest to pierwszy ważny sygnał, szczególnie w połączeniu z odpowiednią postawą i komunikatem werbalnym. Nie prowokuj używając niecenzuralnych słów, pamiętaj każda agresja słowna i fizyczna wzbudza jeszcze większą agresję.
Jeżeli napastnik nie odpuszcza oraz opisany powyżej sposób nie zadziała, spróbuj podnieść głos i stanowczo użyj zwrotu „proszę mi dać spokój”, „proszę się odsunąć” itp. Takie rozwiązanie zapewni Ci zwrócenie na siebie uwagi wśród osób postronnych. Pamiętaj bądź asertywna, język ciała jest równie ważny co mowa werbalna. Twoje słowa oraz język ciała powinny jednoznacznie wskazywać na brak zgody dla takiego zachowania. Jeżeli nie ma w pobliżu osób postronnych, które ewentualnie mogły by Ci pomóc, musisz poradzić sobie z napastnikiem sama. Jest to już trudna sytuacja, bo jeżeli nie trenowałaś nigdy sztuk walki, sportów walki, systemów walki nie byłaś również na żadnych kursach, Twoje szanse maleją. Jedynym sposobem na natręta jest wyprzedzić jego zamiary swoim atakiem wykorzystując wszystko co masz pod ręką i możesz użyć do samoobrony. Dodatkowo niemal każda kobieta nosi ze sobą torebkę lub plecak, które można wykorzystać jak tarczę lub przedmiot do zadawania ciosów. Jeżeli jest to teren otwarty, ale zabudowany, gdzie jest monitoring, a w pobliżu są sklepy oraz skupiska ludzi, możesz zawsze kierować się w tę stronę, gdzie uzyskasz pomoc.
Kontakt wzrokowy
Jak ważnym jest aspekt kontaktu wzrokowego? Pamiętaj, że napastnik bacznie Cię obserwuje. Nie możesz pokazać, że się boisz zamierzeń agresora. Musisz zapamiętać rysopis sprawcy, który być może Tobie się nie przyda, ale zawsze warto zgłosić fakt na Policję, że jest mężczyzna, który napastował. Jeżeli masz problem z utrzymaniem kontaktu wzrokowego patrz na jego usta, nos lub brwi, od czasu do czasu spoglądając w punkty obok lub za nim. Ta pozwoli Ci dać pewność siebie.
Prewencja
Prewencja to jeden z jej najważniejszych elementów. Mówimy tutaj o taktyce zachowań. Im wcześniej rozpoznasz zagrożenie i go sama zdefiniujesz w skali: zielone światło (bezpiecznie ale trzeba być czujnym), żółte światło (niekomfortowo się czujesz i liczysz się z najgorszym), światło czerwone (bezpośrednie zagrożenie zdrowia), tym lepiej dla Ciebie. Na te wszystkie etapy musisz mieć plan działania. Skanuj miejsce, otoczenie zapamiętaj jak najwięcej szczegółów. Właśnie tego dowiesz się na profesjonalnych kursach samoobrony, prowadzonych najczęściej przez Instruktorów z doświadczeniem zawodowym w służbach mundurowych.
Reagowanie na akty przemocy w otoczeniu
Reagując na akty przemocy wobec osób trzecich, co do których uznasz, że trzeba im pomóc, zawsze w pierwszej kolejności zadbaj o własne bezpieczeństwo. Pamiętaj też, bo to bardzo ważne, że jeżeli odwrócisz wzrok od sytuacji pt. napastowanie, próba prowokacji itp. nie odwracaj nigdy głowy, nie odchodź, pomóż. Jeżeli zakładasz, że sama nie dasz rady, poproś inne osoby, które wstawią się wraz z Tobą i mogą pomóc osobie, która potrzebuje wsparcia.
Zapamiętaj! To agresor wybiera sobie miejsce i czas, zyskując element zaskoczenia, atakuje bezpośrednio, znienacka. Nawet osoba wyszkolona może nie mieć szans na obronę, tym bardziej jeżeli atak nastąpi niespodziewanie i od tyłu np. poprzez uderzenie przedmiotem w tył głowy. Dlatego najważniejsza jest profilaktyka, czyli unikanie niesprzyjających i niebezpiecznych okoliczności.
Kontakt słowny z napastnikiem
Każda sytuacja jest inna. Każde zdarzenie równa się innemu rozwiązaniu. Jeżeli zdarzy Ci się, że nie masz dokąd się oddalić, a na ulicy nie ma nikogo, kto mógłby Ci pomóc, odpowiednio poprowadzona rozmowa może dać dużo lepsze efekty niż zignorowanie napastnika. Uważaj natomiast na osoby, które są pod wpływem alkoholu lub środków odurzających. Nie daj się wciągnąć w intrygę, bądź stanowcza, nawiąż grzeczną i rzeczową rozmowę, przejmij inicjatywę rozmowy tak, aby napastnik na chwilę zapomniał o swoim zamyśle. Musisz jednak próbować wszelkich psychologicznych sztuczek zanim zdecydujesz się na obronę fizyczną.
Widzenie peryferyjne
W terenie nie znanym dla Ciebie musisz nauczyć się widzenia peryferyjnego, potocznie mówiąc skanowania terenu, czyli aktywnego i świadomego rozglądania się, zapamiętywania szczegółów np. gdzie jest kamera, sklepy, oświetlone miejsca, instytucje chronione przez pracowników ochrony fizycznej. Najczęściej napady zdarzają się jesienią i zimą lub w porach nocnych, gdy jest ciemno. Wracanie późną porą jest potencjalnie niebezpieczne, słabe uliczne światło, późna godzina, zmęczenie, są świetnym kamuflażem dla agresorów.
Ciekawostka – wpatrując się w jeden punkt ogarniamy swoim wzorkiem inne zdarzenia w polu widzenia około 160°. Taką mamy zdolność skanowania otoczenia. Zrób sobie taki test – na ulicy pełnej dużej ilości osób zawieś swój wzrok na jednym celu. Jeżeli się skupisz zauważysz, że Twoje oczy widzą nie tylko ten jedyny punkt na którym się skupiłaś, ale również dostrzeżesz inne reakcje ruchowe ludzi, samochodów itp. Jest to ważne przy obronie fizycznej, gdyż broniąc się nie możemy wyłącznie skupić się na jednym obiekcie, cały czas musimy monitorować całe otoczenie, wykorzystując widzenie peryferyjne (skanowanie).
Grupa mężczyzn
Jeden agresor to już problem, a co w przypadku, grupki mężczyzn? Złota zasada mówi jasno omiń tę grupkę, nie reaguj na zaczepki. Jeżeli musisz przejść koło tej grupy osób, co do której masz obawy, poproś kogoś, aby z Tobą poszedł i podprowadził Cię. Nie odpowiadaj w sposób agresywny, użyj zwrotu „przepraszam Panowie muszę odebrać dzieci od sąsiadki” lub inną zmyśloną historię, która zagwarantuje Ci, że nie będziesz sama.
Strach!!! tylko głupiec się nie boi
Należy pamiętać, że strach może mieć pozytywne i negatywne właściwości w działaniu. Pozytywne działanie to motywacja do obrony, akcja-reakcja. Natomiast negatywne, to niestety dezorientacja, brak wiary w siebie i poddanie się. Sprawcami i agresorami atakującymi kobiety najczęściej są mężczyźni. Przewagą mężczyzn jest zdecydowanie siła fizyczna, pewność siebie, bezwzględność, agresja słowna i fizyczna oraz element zaskoczenia.
Miejsca w których najczęściej dochodzi do ataku
Najczęstszą porą ataków jest zmierzch i noc. Miejscami, w których najczęściej dochodzi do ataków są parki, klatki schodowe, windy, nieznane pomieszczenia itp.
TAXI lub inny przewoźnik
Jeżeli wracasz w nocy z imprezy, wracaj z osobą towarzyszącą. Jeżeli jedziesz sama taxi, zwróć uwagę na markę samochodu, porozmawiaj z kierowcą, pokaż, że jesteś pewną siebie osobą. Odmawiaj jakiś skrótów, które zaproponuje Ci kierowca taxi lub inny przewoźnik. Nie przyjmuj od kierowcy w ramach poczęstunku żadnych napoi lub artykułów spożywczych typu cukierki itp. Pamiętajmy, że alkohol również nie jest naszym sprzymierzeńcem, obniża on czas reakcji, a po spożyciu jego w nadmiarze, same stajemy się zupełnie bezbronne. Postaraj się zadzwonić, jeżeli masz taką możliwość, do bliskiej Ci osoby tak, aby słyszał waszą rozmowę kierowca. Mów głośno, że zaraz będziesz, żeby po Ciebie ktoś wyszedł. Taka rozmowa może być też wyssana z palca, ale musisz dać do myślenia kierowcy, że nie jesteś sama. Jeżeli kierowca jest napastliwy, każ mu zdecydowanie się zatrzymać w pobliżu znanego Ci miejsca lub osób, osoby postronnej gdzie poprosisz ewentualnie o pomoc. Siadaj zawsze za kierowcą tak, aby nie było kontaktu wzrokowego.
Komunikacja
Jeżeli jedziesz w nocy komunikacją miejską autobusem, metrem, koleją, autokarem lub inną formą komunikacji, zawsze stań, usiądź, zajmij miejsce blisko osoby kierującej pojazdem. Sprawdź, czy pojazd którym się poruszasz posiada monitoring. Usiądź koło mężczyzny, grupy kobiet. Jeżeli w komunikacji jesteś prowokowana słownie przez osobę lub grupę osób nietrzeźwych nie reaguj, nie daj się wciągnąć w dyskusję, bo nie zawsze jest to dobre rozwiązanie, a może posłużyć jako prowokacja i wywołać konflikt słowny, a potem fizyczny. Zawsze powinnaś poprosić kierującego pojazdem o pomoc lub wskazać napastnikowi monitoring, żeby go uświadomić, a zarazem zniechęcić do dalszego działania.
Klatka schodowa, piwnica, komórka lokatorska, garaż
Najczęściej dochodzi do ataków, gdy korzystasz z domofonu wpisując kod lub używasz kluczy otwierając drzwi. Nasza czujność w tym momencie jest zaburzona, a sprawcy wykorzystują taką sytuację do zaatakowania.
Jeżeli widzisz kogoś podejrzanego, może to być nawet kobieta, nieletni, kogoś kogo nie znasz, a chce z Tobą wejść, możesz zapytać do kogo się udaje lub przepuścić tę osobę, niech zostanie wpuszczona przez mieszkańca. Wchodząc na klatkę pamiętaj, że otwierając jedną ręką drzwi od klatki schodowej a w drugiej trzymając np. zakupy mamy ograniczoną możliwość do obrony. Przed wejściem do klatki schodowej, otwierając drzwi wejście, rozejrzyj się czy nie ma osób, które mogłyby w przeciągu chwili podejść lub podbiec do Ciebie. Postaw siatkę z zakupami lub inny bagaż na ziemi tak, żebyś otwierając drzwi mogła mieć jedną rękę wolną do obrony. Tak samo zachowuj się otwierając główne drzwi wejściowe do mieszkania bądź domu. Zawsze obserwuj otaczające Cię środowisko.
Autorem tekstu jest Grzegorz Wyszomierski – mgr Wychowania Fizycznego AWF, Trener I klasy Taekwondo, Trener II Klasy Kickboxing, Instruktor Boksu, Instruktor Międzynarodowy Taekwondo, Instruktor Międzynarodowy Hapkido IHA, Trener Personalny, Instruktor Służb Mundurowych (uprawnienia resortowe), Instruktor Combat Hosinsul, Instruktor Krav Maga. Posiada stopnie mistrzowskie Taekwondo VIII Dan, Modern Combat Hosinsul IX Dan, Hapkido IHA III Dan, Combat Ju Jitsu I Dan. Jest wykładowcą w PROACTIV oraz w SOLID. Ukończył Wyższy Kurs Obrony na Akademii Obrony Narodowej. Ukończył Akademię Bezpieczeństwa Narodowego. Jest autorem projektów społecznych: Bezpieczne Dziecko, Bezpieczny Senior, Bezpieczna Kobieta, Bezpieczny Nauczyciel. Jest Prezesem Warszawskiego Klubu Taekwondo, v-ce Prezesem Polskiego Zrzeszenia Taekwondo ITF, przedstawicielem na Polskę Taekwondo ICTF, przedstawicielem na Polskę Hapkido IHA, przedstawicielem na Polskę Modern Combat Hosinsul.
Korekta i redakcja: Agnieszka Kordalewska – Prezes Zarządu fundacji Gotowi.org i właściciela unikatowego portalu www.gotowi.org, pomysłodawca kompanii społecznej „Bądźmy gotowi, nie dajmy się!”, twórca pierwszego w Polsce, powszechnie dostępnego Plecaka Awaryjnego 17 (www.plecakawaryjny.pl)