4 sierpnia 2020 w porcie w Bejrucie eksplodowało 2750 ton składowanej w magazynie portowym saletry amonowej, skonfiskowanej w 2014 roku z zatrzymanego w porcie statku. Liczba ofiar śmiertelnych eksplozji w stolicy Libanu to 190 osób, 6500 osób zostało rannych, trzy osoby zaginęły. Eksplozja zniszczyła zapasy zboża, całą infrastrukturę portową, wiele budynków w mieście, uszkodzonych zostało 9 szpitali i 178 szkół. Około 300 tys. osób zostało bez dachu nad głową. Fala uderzeniowa powstała po eksplozji w Bejrucie była odczuwalna na odległym o 200 kilometrów Cyprze. Straty finansowe szacuje się na około 15 mln dolarów.
Saletra amonowa to biała, krystaliczna sól, którą daje się stosunkowo tanio wyprodukować w wyniku zobojętnienia kwasu azotowego amoniakiem. Znajduje zastosowanie głównie w rolnictwie.
W stanie czystym saletra amonowa nie jest niebezpieczna. Jednak saletrę cechuje duża wrażliwość na wysoką temperaturę, zwłaszcza powyżej 32 stopni Celsjusza. Wówczas zachodzą procesy polimorficzne, skutkujące zmianą właściwości saletry. Gdy duża ilość saletry atomowej jest składowana w jednym miejscu, wówczas się rozgrzewa i może pojawić się ogień. Natomiast w temperaturze około 170 stopni Celsjusza rozpoczyna się proces rozkładu saletry, podczas którego wydzielają się gazy. Proces ten przebiega w sposób wybuchowy. Saletra amonowa błyskawicznie rozpada się na wodę, azot i tlen, co tłumaczy jej bardzo dużą siłę niszczącą.
Niewykluczone, że do eksplozji saletry amonowej w porcie w Bejrucie doszło w wyniku pożaru w pobliżu miejsca, w którym była składowana.
W wielu krajach saletrę amonową można używać tylko pod warunkiem ścisłego przestrzegania surowych przepisów bezpieczeństwa. Od dawna bowiem wiadomo, jak bardzo może być niebezpieczna. Oto kilka zdarzeń historycznych z udziałem saletry:
Prawie sto lat temu, w 1921 roku, w zakładach chemicznych w Ludwigshafen doszło do eksplozji 400 ton saletry amonowej stosowanej jako nawóz mineralny. Zginęło wtedy 559 osób, 1977 zostało rannych, a fabryka została w dużym stopniu zniszczona. Wybuch słychać było w odległym o prawie 300 kilometrów Monachium.
W 2015 roku w strefie portowej w Tiencin w Chinach, gdzie zmagazynowano 800 ton saletry amonowej i inne, groźne substancje doszło do straszliwej katastrofy. Wskutek eksplozji 173 osoby poniosły śmierć, a dzielnica portowa została zniszczona.
W 2013 roku doszło do wybuchu saletry amonowej w fabryce nawozów sztucznych w mieście West w Teksasie; zginęło w niej 14 osób.
Podobna katastrofa miała miejsce w 2001 roku w Tuluzie we Francji, śmierć poniosło 31 osób.
Co ciekawe – saletra amonowa bardzo często jest wykorzystywana przez organizacje terrorystyczne do budowy ładunków wybuchowych.
Użył jej Timothy McVeigh do budowy bomby podłożonej w budynku administracji publicznej w Oklahoma City w USA w 1995 roku. Także norweski prawicowy terrorysta Anders Behring Breivik użył saletry amonowej do zamachu bombowego w Oslo w roku 2011.
Wybuch sprawia, że ci co przeżyli muszą się na pewien czas ewakuować, aż okolica bedzie bezpieczna, a domy sprawdzone przez inspektorów budowalanych pod kątem możliwości ponownego zamieszkania.
Dobrze jest wyznaczyć wcześniej miejsce ewakuacji, gdzie przetrwamy trudny czas i to bez względu na to czy zaskoczy nas wybuch, pożar, powódź czy działania zbrojne. Oprócz miejsca ewakuacji, dobrze jest mieć Plecak Awaryjny.