Osuwiska

Osuwisko to  nagłe przemieszczenie się mas ziemnych, powierzchniowej zwietrzeliny i mas skalnych podłoża spowodowane siłami przyrody lub działalnością człowieka. Miejsca występowania osuwisk to naturalne stoki, zbocza dolin i zbiorników wodnych, okolice źródeł rzek, skarpy wykopów i nasypów oraz wyrobisk.  Mogą być spowodowane wieloma czynnikami, w tym trzęsieniami ziemi, burzami, erupcjami wulkanów, pożarem i modyfikacją terenu przez człowieka.

Na obszarze 6% powierzchni kraju, jaką stanowią Karpaty, występuje ponad 95% wszystkich osuwisk w Polsce. W liczbach jest ich około 20 000. Ocenia się również, że w Karpatach występuje średnio jedno osuwisko na 5 km drogi jezdnej i na 10 km linii kolejowej.

Podczas osuwiska masy skał, ziemi lub gruzu przemieszczają się w dół zbocza. Przepływy gruzu i błota to rzeki skał, ziemi i innych gruzów nasyconych wodą. Rozwijają się podczas intensywnych opadów deszczu, spływu lub gwałtownego topnienia śniegu, zmieniając ziemię w płynącą rzekę z błota lub „gnojowicy”. Mogą płynąć szybko, uderzając z niewielkim lub żadnym ostrzeżeniem przy prędkościach lawinowych (szybciej niż człowiek jest w stanie uciec). Mogą także przemieszczać się wiele kilometrów od swojego źródła, powiększając się, gdy zbierają drzewa, głazy, samochody i inne materiały. Strumienie odpadów nie zawsze pozostają w kanałach strumieniowych i mogą płynąć na boki, a także w dół.

Kiedy pożar spala zbocze, zwiększa prawdopodobieństwo przepływu śmieci przez kilka lat. Chociaż niektóre osuwiska wymagają długiego deszczu i nasyconych stoków, spływ gruzu może rozpocząć się na suchym zboczu już po kilku minutach intensywnego deszczu. Intensywny deszcz oznacza gwałtowny deszcz, około 1 cm opadu na godzinę. W przypadku osuwisk obszar opadów ma większe znaczenie niż suma opadów w określonym czasie.

Osuwiska powodują rozmaite straty: degradację objętych nimi terenów i zniszczenie całej posadowionej na nich infrastruktury (budynki mieszkalne, sieć drogowa, kanalizacyjna, linie telekomunikacyjne, elektryczne, gazociągi, uprawy, lasy).

Przed

Oto, co możesz zrobić, aby uchronić siebie, swoją rodzinę i swoją własność przed skutkami osuwisk lub przepływu gruzu:

  • Przygotuj Rodzinny plan awaryjny.
  • Słuchaj lokalnych komunikatów i alertów, przestrzegaj ostrzeżeń o ewakuacji.
  • Wyjdź, jeśli nakazano ci ewakuację lub uważasz, że przebywanie w domu nie jest bezpieczne;  ewakuacja jest często jedynym sposobem ochrony życia przed przepływem gruzu lub innymi szybko przemieszczającymi się osuwiskami.
  • Przygotuj się na osunięcia ziemi, postępując zgodnie z odpowiednimi procedurami zagospodarowania terenu – unikaj budowania w pobliżu stromych zboczy, w pobliżu krawędzi gór, w pobliżu drenażu lub wzdłuż naturalnych dolin erozyjnych.
  • Zapoznaj się z otoczeniem. Dowiedz się, czy w tej okolicy miały miejsce osuwiska, kontaktując się z lokalnymi urzędnikami. Nie zakładaj jednak, że to, co wydarzyło się ostatnim razem, wydarzy się następnym razem. Przepływy śmieci mogą rozpocząć się w miejscach, w których nigdy nie występowały, i powrócić na zbocza, na których już były.
  • Uzyskaj ocenę swojej nieruchomości przez wykwalifikowanego specjalistę geotechniki i zastosuj się do jego zaleceń.
  • Skonsultuj się ze specjalistą w celu uzyskania porady na temat odpowiednich środków zapobiegawczych dla domu lub firmy, takich jak elastyczne łączniki rurowe, które mogą lepiej zapobiegać pękaniu.
  • Nie możesz zatrzymać ani zmienić ścieżki przepływu gruzu. Możesz jednak być w stanie chronić swoją własność przed wodami powodziowymi lub błotem za pomocą worków z piaskiem, ścian oporowych lub szyn (barier).
  • W obszarach przepływu błota i gruzu rozważ zbudowanie kanałów budowlanych lub ścian odchylających, aby spróbować skierować przepływ wokół budynków. Pamiętaj jednak, że gdy przepływ jest wystarczająco duży, idzie tam, gdzie mu się podoba. Ponadto, jeśli zmienisz przepływ i przepłynie on do nieruchomości sąsiada, możesz ponosić odpowiedzialność za szkody.
  • Jeśli jesteś narażony na ryzyko osuwiska, porozmawiaj ze swoim agentem ubezpieczeniowym i zawrzyj odpowiednie ubezpieczenie.

Rozpoznawanie znaków ostrzegawczych

Uważaj na przepływ gruzu i inne szybko poruszające się osuwiska, które stanowią zagrożenie dla życia:

  • Jeśli znajdujesz się w pobliżu miejsca pożaru, sprawdź powiadomienia alarmowe i zwróć uwagę na prognozy pogody dla miejsca pożaru. Pogoda w miejscu spalania może się bardzo różnić od tego, gdzie jesteś.
  • Słuchaj i uważaj na rwącą wodę, błoto, nietypowe dźwięki.
  • Niezwykłe dźwięki, takie jak trzaskanie drzew lub uderzanie głazów, mogą wskazywać na przemieszczanie się lawiny kamieni.
  • W miarę zbliżania się osuwiska słychać ciche dudnienie, które przybiera na sile.
  • Ogrodzenia, ściany oporowe, słupy użytkowe, bariery architektoniczne, głazy lub drzewa zaczynają się ruszać.
  • Ogromne głazy w krajobrazie mogą być oznaką przepływów gruzu z przeszłości.

Uważaj na powolne osuwiska, które stanowią zagrożenie dla nieruchomości:

  • W twoim krajobrazie zachodzą zmiany takie, jak widoczne skutki ruchów ziemi, małe zjeżdżalnie, stopniowo pochylające się drzewa.
  • Drzwi lub okna po raz pierwszy zakleszczają się lub zacinają.
  • Nowe pęknięcia pojawiają się na tynku, płytkach, cegle lub fundamentach.
  • Zewnętrzne ściany, chodniki lub schody zaczynają się odsuwać od budynku.
  • Powoli rozwijające się, poszerzające się pęknięcia pojawiają się na ziemi lub na utwardzonych obszarach, takich jak ulice lub podjazdy.
  • Podziemne linie energetyczne ulegają zerwaniu.
  • Wybrzuszony teren pojawia się u podstawy zbocza.
  • Woda przebija się przez powierzchnię ziemi w nowych miejscach.
  • Ogrodzenia, ściany oporowe, słupy użytkowe lub drzewa przechylają się lub przesuwają.
  • Ziemia opada w dół w jednym kierunku i może zacząć przesuwać się w tym kierunku pod stopami.

Podczas

  • W celu uzyskania ostrzeżeń słuchaj lokalnych stacji informacyjnych w radiu zasilanym z baterii.
  • Przestrzegaj wszystkich zaleceń i powiadomień dotyczących ewakuacji.
  • Podczas burzy, która może spowodować osunięcie się ziemi, bądź czujny. Z powodu osuwisk ma miejsce wiele zgonów, zwłaszcza w nocy, gdy ludzie śpią.
  • Pamiętaj, że czekanie, aż będziesz pewien, że nadchodzi przepływ gruzu, może okazać się brzemienne w skutkach. Może być wówczas za późno na ucieczkę.
  • Nigdy nie przechodź przez ulicę z płynącą wodą lub błotem. Nigdy nie przechodź przez most, jeśli widzisz zbliżający się przepływ. Może rosnąć szybciej i zbyt szybko, abyś mógł uciec.
  • Jeśli utkniesz na drodze osuwiska, idź jak najszybciej pod górę.
  • W czasie zagrożenia unikaj dolin rzecznych i obszarów nisko położonych.
  • Jeśli jesteś w pobliżu strumienia lub kanału, zwróć uwagę na nagły wzrost lub spadek przepływu wody, która zmienia się z czystej w błotnistą. Mogą to być znaki, że nadchodzi osunięcie się ziemi.

Po

  • Trzymaj się z dala od obszaru rynny osuwiska. Może istnieć niebezpieczeństwo dodatkowych przepływów.
  • Słuchaj lokalnych stacji radiowych lub telewizyjnych, aby uzyskać najnowsze informacje i komunikaty.
  • Uważaj na powodzie. Powodzie czasami następują po osuwiskach i przepływach gruzu, ponieważ oba zjawiska mogą być wywołane przez te same warunki.
  • Sprawdź, czy w pobliżu osuwiska nie ma rannych i uwięzionych osób, bez wchodzenia na ten obszar. Jeśli są, skieruj do nich ratowników.
  • Zgłoś zerwane linie energetyczne oraz uszkodzone drogi i linie kolejowe odpowiednim władzom.
  • Pozwól przeszkolonym specjalistom sprawdzić fundament budynku, komin i okolicę pod kątem uszkodzeń.
  • Odtwórz nawierzchnie ziemi tak szybko, jak to możliwe, erozja spowodowana utratą pokrycia gruntu może doprowadzić do gwałtownego zalania i dodatkowych osuwisk w najbliższej przyszłości.
  • Zasięgnij porady eksperta geotechnicznego w zakresie oceny zagrożenia osunięciem się ziemi lub opracowania technik naprawczych w celu zmniejszenia ryzyka osunięcia się ziemi. Specjalista będzie w stanie doradzić najlepsze sposoby zapobiegania lub zmniejszania ryzyka osunięcia się ziemi, bez stwarzania dalszego zagrożenia.

Translate